ხმამაღლა საკითხავი პოლიტიკოსებისათვის

სწორედ ასე დგას საკითხი და არა ჯარიმები თუ ნაკლები გამონაბოლქვი. ეს. ჩვენი არჩევანია ილუზიებით ვიცხოვროთ, თუ პრაქტიკული შედეგები მივიღოთ. 

ავტომობილების გამონაბოლქვთან დაკავშირებით ემოციები ყოველთვის ფარავს საღ აზრს ან მოქმედებას. უფრო ხშირად ადამიანები სწრაფ შედეგებს ითხოვენ, ასევე, ფიქრობენ, რომ ეს მხოლოდდამხოლოდ მთავრობის საქმეა გამონაბოლქვს წინ გადაუდგეს.

საკითხი, რომელსაც დღეს მინდა შევეხო, მოკლედ რომ ვთქვა, არის მდგომარეობა, რომელშიც ახალი ზელანდია აღმოჩნდა 1984 წლისთვის. ამასთანავე, შევეხები იმას, თუ როგორ მოვახერხეთ გამოვსულიყავით იმ ქაოსიდან. დავახასიათებ პოლიტიკას, რომელიც ჩვენ განვახორციელეთ მთელი ამ პრობლემების გადასაჭრელად. უფრო დეტალურად კი იმ შედეგებზე შევჩერდები, რომლებიც ამ პოლიტიკის განხორციელებამ მოიტანა. ბოლოს იმ პოლიტიკურ და ეკონომიკურ გაკვეთილებს გაგაცნობთ, რომლის სწავლაც შეიძლება ახალი ზელანდიის გამოცდილებიდან.

„საქართველოს მუნიციპალიტეტების ინდექსის" 2022 წლის კვლევის შედეგები ეფუძნება საქართველოს 5 თვითმმართველი ქალაქის (თბილისი, რუსთავი, ქუთაისი, ფოთი, ბათუმი) და 20 თვითმმართველი თემის მუნიციპალიტეტების მონაცემებს 2021 წლების მდგომარეობით. 
პროექტის მიზანია ხელი შეუწყოს საქართველოში თვითმმართველობის განვითარებას და გაძლიერებას. კვლევა საერთაშორისო გამოცდილებაზე დაყრდნობით განახორციელა ახალმა ეკონომიკურმა სკოლა - საქართველომ, ფრიდრიხ ნაუმანის ფონდი თავისუფლებისთვის სამხრეთ კავკასიის ოფისის მხარდაჭერით, კვლევის პარტნიორი იყო ლიტვის თავისუფალი ბაზრის ინსტიტუტი. 

ზოგადად, ადამიანები ფიქრობენ, რომ ეკონომიკა მხოლოდ მეწარმეების, ბანკირების და მათი მომიჯნავე პროფესიების მქონე ხალხის ინტერესის საგანია, ამასთან, ყოველ ჯგუფს, საზოგადოებრივ სეგმენტს ან ქვეყანას საკუთარი გამორჩეული ეკონომიკური ურთიერთობები ახასიათებს. გამომდინარე იქიდან, რომ ეკონომიკა მეცნიერების ერთ-ერთი ყველაზე ახალი დარგია, გასაკვირი არ არის, რომ ცოდნის ამ ნაწილში მოვლენათა მნიშვნელობის და შინაარსის შესახებ მრავალი მცდარი შეხედულებაა გაბატონებული.

ბოლო ხანების ფასების ზრდამ და ინფლაციამ, ეროვნული ბანკზე და მონეტარულ პოლიტიკაზე მსჯელობის გააქტიურება გამოიწვია. როგორც წესი აქტიურად განიხილება ეროვნული ბანკის როლი ამ საკითხში, მისი საჭიროება და აუცილებლობა, მონეტარული ბერკეტების გამოყენების მიზანშეწონილობა. სხვადასხვა უწყების მრავალფეროვანი ინტერესი და თავად სავალუტო რეჟიმის გამართლებულობის კითხვები ისეთ ვითარებას ქმნის, რომ შეუძლებელს ხდის ამ საკითხზე რამე შეთანხმების მიღწევას.

ადგილობრივი მმართველობა, ღია დემოკრატია და საგადასახადო კონკურენცია შვეიცარიაში

ნება მიბოძეთ, მოკლედ აგიხსნათ, თუ რა განაპირობებს იმ ფაქტს, რომ შვეიცარიაში კანტონალური (საოლქო) და მუნიციპალური ხელისუფლება რეალურად მუშაობს. შვეიცარიის აღმოსავლეთ ნაწილში ერთერთი მუნიციპალიტეტის მერს ვიცნობ, სადაც 5 000 მოსახლე ცხოვრობს (მთლიანად შვეიცარიაში სულ სხვადასხვა სიდიდის 3000 მუნიციპალიტეტი და 26 კანტონაა.

ავტორი: Craig Biddle, The Objective Standard

თარგმანი: Irakli Iagorashvili, Ayn Rand Center Georgia

სტატიის თავდაპირველი ვერსია გამოქვეყნდა The Objective Standard-ის გვერდზე, აქ სტატიის ქართული ვერსია გამოქვეყნებულია მათი ნებართვით.

ბუნებრივი რესურსების მართვის მეთოდები, რომლებსაც მთავრობა იყენებს, სულ უფრო მზარდ საყოველთაო უკმაყოფილებას იწვევს, როგორც ფერმერებში, ისე გარემოსდამცველებში, დასასვენებელ-გამაჯანსაღებელი სფეროს წარმომადგენლებში, ნავთობისა და გაზის მომპოვებლებში, ხე-ტყის გადამამუშავებელი მრეწველობის წარმომადგენლებში და ა.შ. მიუხედავად იმისა, რომ ყველა მათგანს განსხვავებული მოსაზრებები ამოძრავებთ, თითოეული მათგანი აღიარებს, რომ ბუნებრივი რესურსები უყაირათოდ და ან მიკერძოებულად იმართება. თუმცა იმას, რომ გარემოსდაცვითი პოლიტიკის შემუშავებასთან დაკავშირებით მრავალი მითი და მცდარი მოსაზრება არსებობს, თავად ბუნებრივი რესურსების სისტემების სირთულე განაპირობებს.

ავტორი: Craig Biddle, The Objective Standard

თარგმანი: ირაკლი იაგორაშვილი, Ayn Rand Center Georgia

სტატიის თავდაპირველი ვერსია გამოქვეყნდა The Objective Standard-ის გვერდზე, აქ სტატიის მცირედით შემოკლებული ვერსია გამოქვეყნებულია მათი ნებართვით.

საბადოთა საკუთრების უფლების წარმოშობა ჩილეში 

1971 წელს, ჩრდილო ამერიკის კომპანიების საკუთრებაში არსებული სპილენძის ოთხი დიდი სამთამადნო საწარმოს უკომპენსაციო ნაციონალიზაციის მიზნით, მარქსისტმა პრეზიდენტმა სალვადორ ალიენდემ კონგრესის თანხმობა მიიღო კონსტიტუციონალურ რეფორმაზე, რომლის თანახმადაც, სახელმწიფოს ყველა საბადოზე „აბსოლუტური, ექსკლუზიური, ხელშეუხებელი და უვადო“ საკუთრების უფლება უნდა ჰქონოდა. ამგვარად, ერთ ღამეში შეიცვალა საუკუნოვანი კანონიერი ტრადიცია, რომლის თანახმადაც, მაღაროელს უფლება ჰქონდა თავის მაღაროს „ისე მოპყრობოდა, როგორც საკუთარს”. რასაკვირველია, სამთამადნო მრეწველობაში ჩადებული ყველა კერძო ინვესტიცია მაშინვე გაუფასურდა.